Την Τρίτη 12 Αυγούστου 2014, πραγματοποιήθηκε η 3η Σύναξη Πνευματικών της Ιεράς Μητροπόλεως Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας, με την οποία συνεχίζεται η σειρά των ειδικών επιμορφωτικών συνάξεων για κληρικούς που διακονούν ως πνευματικοί. Ο κύκλος των συνάξεων αυτών πραγματοποιείται στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως (Ψηλός Βράχος) στην Έδεσσα και εγκαινιάστηκε τον Νοέμβριο του 2013 (19/11).
Η Σύναξη, όπως και οι δύο προηγούμενες, είχε την μορφή ημερίδας και διεξήχθη σύμφωνα με το εξής Πρόγραμμα:
09.30 Α΄ Εισήγηση: Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Μανταζής, Καθηγούμενος Ι. Μονής Αρχαγγέλου Μιχαήλ Αλμωπίας, «Γιατί είναι αμαρτία οι προγαμιαίες σχέσεις, ο πολιτικός γάμος, η εκ συμφώνου συμβίωση και κάθε διαφυλική σχέση εκτός γάμου;»
10.30 Β΄ Εισήγηση: Πρωτοπρεσβύτερος Κυριακός Χατζηδήμου, Προϊστάμενος Ι.Ν. Αγ. Αποστόλων Πέτρου και Παύλου Γιαννιτσών, «Ποιος είναι ο διακριτικός τρόπος για να αντιμετωπίσει ο Πνευματικός θέματα σαρκικών πτώσεων και συναφών αμαρτημάτων;»
12.00 Γ΄ Εισήγηση: Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Πλίσκας, Ιεροκήρυκας της Ι.Μ. Εδέσσης, «Ποια είναι τα στοιχεία του πνευματικού αγώνος που λύουν τα ενοχικά βιώματα. Ο ρόλος της ντροπής στην εξομολόγηση. Η αποδοχή των ευθυνών μας και η συγχώρηση του πλησίον».
Κατ΄ αρχήν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ έκανε μια σύντομη εισαγωγή και παρουσίασε τους εισηγητές.
Ο πρώτος εισηγητής, Αρχιμ. Επιφάνιος, μεταξύ άλλων τόνισε ότι κατά την διδασκαλία της Εκκλησίας οι καταστάσεις που πραγματεύεται το θέμα του (προγαμιαίες σχέσεις, πολ. γάμος κ.λπ.) είναι πράγματι καταστάσεις αμαρτίας. Η δικαιολογία της αγάπης δεν αναιρεί την αμαρτία. Μάλιστα όταν η αγάπη συνδέεται με τις παραπάνω καταστάσεις είναι ιδιοτελής αγάπη με κίνητρο την ηδονή. Σύμφωνα μάλιστα με την Ι. Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος κάθε μορφή ελεύθερης συμβίωσης χωρίς την ευλογία της Εκκλησίας, όπως ο πολιτικός γάμος, αποτελεί πορνεία. Για τον λόγο αυτόν χρειάζεται να διδαχθούν οι νέοι την αξία της αγνότητος και να προβληθούν τα πρότυπα των αγίων. Απαραίτητη επίσης είναι η ελεύθερη απόφαση του ανθρώπου για την εγκράτεια. Ο εκφοβισμός για τις πνευματικές και τις σωματικές αρνητικές συνέπειες τέτοιων σχέσεων δεν είναι λύση. Η εγκράτεια αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της πνευματικής ζωής και μπορεί να γίνει εφικτή μόνο με την ενίσχυση της θείας χάριτος. Όσον αφορά πάλι τα πνευματικά επιτίμια για τέτοιες περιπτώσεις, αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με διάκριση και πάντοτε ως μέσα θεραπείας και όχι τιμωρίας. Ιδιαίτερη επίσης πρέπει να είναι η φροντίδα του πνευματικού για την στήριξη των μετανοούντων.
Ο π. Κυριακός Χατζηδήμου υπογράμμισε ότι θα πρέπει κατ΄ αρχήν να εξηγηθεί στον εξομολογούμενο γιατί οι εκτός γάμου σαρκικές σχέσεις αποτελούν αμαρτία. Για τον λόγο αυτόν το βάρος δεν πρέπει να πέσει στα λογικά επιχειρήματα, αλλά στην αγάπη του Θεού, η οποία πρέπει να είναι η βάση και το κίνητρο της εγκρατείας. Οι ερωτήσεις για τέτοια θέματα θα πρέπει να γίνονται με πολλή διάκριση από μέρους του πνευματικού. Καλό είναι ακολουθεί την σειρά του Δεκαλόγου και όταν φθάνει στο θέμα των σαρκικών πτώσεων να μην ζητά περιγραφές ή λεπτομέρειες. Ο πνευματικός πρέπει πάντοτε να έχει κατά νουν ότι σκοπός του δεν είναι η αντιμετώπιση συγκεκριμένων αμαρτιών, αλλά η σύνδεση των πιστών με τον Χριστό και την Εκκλησία.
Ο Αρχιμ. Χρυσόστομος Πλίσκας παρουσίασε τους τρόπους αντιμετώπισης των ενοχικών βιωμάτων και της τραγικότητος που προκύπτει από την αδυναμία του ανθρώπου σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση. Τόνισε ότι χρειάζεται κατ᾿ αρχήν η πλήρης αποδοχή της αμαρτωλότητος, η αυτοκαταδίκη και η εξαγόρευση χωρίς δικαιολογίες και μεταφορά ευθυνών. Απαλλάσσουν την ψυχή επίσης από το βάρος των ενοχών, η συγχώρεση των άλλων ανθρώπων, η δαβιτική προσευχή, η τελωνική ταπείνωση αλλά και η ελεημοσύνη.
Για το θέμα της ντροπής σημείωσε ότι υπάρχει η καλώς εννοούμενη ντροπή και η συστολή του μετανοούντος για τις πράξεις του. Υπάρχει όμως και η ντροπή που μπορεί να προκαλέσει απόκρυψη των πτώσεων, η οποία θα πρέπει να παρακάμπτεται από τον πνευματικό με διάκριση και προσοχή. Αναλόγως όμως πρέπει να αντιμετωπίζεται και το θράσος της πνευματικής αναισθησίας.
Μετά την ολοκλήρωση κάθε εισηγήσεως δόθηκε χρόνος για ερωτήσεις και τοποθετήσεις από το ακροατήριο. Κλείνοντας την Σύναξη - Ημερίδα ο Σεβ. Μητροπολίτης Εδέσσης κ. Ιωήλ ευχαρίστησε τους εισηγητές και εξήρε την αρτιότητα όλων των εισηγήσεων.
Η Σύναξη, όπως και οι δύο προηγούμενες, είχε την μορφή ημερίδας και διεξήχθη σύμφωνα με το εξής Πρόγραμμα:
09.30 Α΄ Εισήγηση: Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Μανταζής, Καθηγούμενος Ι. Μονής Αρχαγγέλου Μιχαήλ Αλμωπίας, «Γιατί είναι αμαρτία οι προγαμιαίες σχέσεις, ο πολιτικός γάμος, η εκ συμφώνου συμβίωση και κάθε διαφυλική σχέση εκτός γάμου;»
10.30 Β΄ Εισήγηση: Πρωτοπρεσβύτερος Κυριακός Χατζηδήμου, Προϊστάμενος Ι.Ν. Αγ. Αποστόλων Πέτρου και Παύλου Γιαννιτσών, «Ποιος είναι ο διακριτικός τρόπος για να αντιμετωπίσει ο Πνευματικός θέματα σαρκικών πτώσεων και συναφών αμαρτημάτων;»
12.00 Γ΄ Εισήγηση: Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Πλίσκας, Ιεροκήρυκας της Ι.Μ. Εδέσσης, «Ποια είναι τα στοιχεία του πνευματικού αγώνος που λύουν τα ενοχικά βιώματα. Ο ρόλος της ντροπής στην εξομολόγηση. Η αποδοχή των ευθυνών μας και η συγχώρηση του πλησίον».
Κατ΄ αρχήν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ έκανε μια σύντομη εισαγωγή και παρουσίασε τους εισηγητές.
Ο πρώτος εισηγητής, Αρχιμ. Επιφάνιος, μεταξύ άλλων τόνισε ότι κατά την διδασκαλία της Εκκλησίας οι καταστάσεις που πραγματεύεται το θέμα του (προγαμιαίες σχέσεις, πολ. γάμος κ.λπ.) είναι πράγματι καταστάσεις αμαρτίας. Η δικαιολογία της αγάπης δεν αναιρεί την αμαρτία. Μάλιστα όταν η αγάπη συνδέεται με τις παραπάνω καταστάσεις είναι ιδιοτελής αγάπη με κίνητρο την ηδονή. Σύμφωνα μάλιστα με την Ι. Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος κάθε μορφή ελεύθερης συμβίωσης χωρίς την ευλογία της Εκκλησίας, όπως ο πολιτικός γάμος, αποτελεί πορνεία. Για τον λόγο αυτόν χρειάζεται να διδαχθούν οι νέοι την αξία της αγνότητος και να προβληθούν τα πρότυπα των αγίων. Απαραίτητη επίσης είναι η ελεύθερη απόφαση του ανθρώπου για την εγκράτεια. Ο εκφοβισμός για τις πνευματικές και τις σωματικές αρνητικές συνέπειες τέτοιων σχέσεων δεν είναι λύση. Η εγκράτεια αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της πνευματικής ζωής και μπορεί να γίνει εφικτή μόνο με την ενίσχυση της θείας χάριτος. Όσον αφορά πάλι τα πνευματικά επιτίμια για τέτοιες περιπτώσεις, αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με διάκριση και πάντοτε ως μέσα θεραπείας και όχι τιμωρίας. Ιδιαίτερη επίσης πρέπει να είναι η φροντίδα του πνευματικού για την στήριξη των μετανοούντων.
Ο π. Κυριακός Χατζηδήμου υπογράμμισε ότι θα πρέπει κατ΄ αρχήν να εξηγηθεί στον εξομολογούμενο γιατί οι εκτός γάμου σαρκικές σχέσεις αποτελούν αμαρτία. Για τον λόγο αυτόν το βάρος δεν πρέπει να πέσει στα λογικά επιχειρήματα, αλλά στην αγάπη του Θεού, η οποία πρέπει να είναι η βάση και το κίνητρο της εγκρατείας. Οι ερωτήσεις για τέτοια θέματα θα πρέπει να γίνονται με πολλή διάκριση από μέρους του πνευματικού. Καλό είναι ακολουθεί την σειρά του Δεκαλόγου και όταν φθάνει στο θέμα των σαρκικών πτώσεων να μην ζητά περιγραφές ή λεπτομέρειες. Ο πνευματικός πρέπει πάντοτε να έχει κατά νουν ότι σκοπός του δεν είναι η αντιμετώπιση συγκεκριμένων αμαρτιών, αλλά η σύνδεση των πιστών με τον Χριστό και την Εκκλησία.
Ο Αρχιμ. Χρυσόστομος Πλίσκας παρουσίασε τους τρόπους αντιμετώπισης των ενοχικών βιωμάτων και της τραγικότητος που προκύπτει από την αδυναμία του ανθρώπου σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση. Τόνισε ότι χρειάζεται κατ᾿ αρχήν η πλήρης αποδοχή της αμαρτωλότητος, η αυτοκαταδίκη και η εξαγόρευση χωρίς δικαιολογίες και μεταφορά ευθυνών. Απαλλάσσουν την ψυχή επίσης από το βάρος των ενοχών, η συγχώρεση των άλλων ανθρώπων, η δαβιτική προσευχή, η τελωνική ταπείνωση αλλά και η ελεημοσύνη.
Για το θέμα της ντροπής σημείωσε ότι υπάρχει η καλώς εννοούμενη ντροπή και η συστολή του μετανοούντος για τις πράξεις του. Υπάρχει όμως και η ντροπή που μπορεί να προκαλέσει απόκρυψη των πτώσεων, η οποία θα πρέπει να παρακάμπτεται από τον πνευματικό με διάκριση και προσοχή. Αναλόγως όμως πρέπει να αντιμετωπίζεται και το θράσος της πνευματικής αναισθησίας.
Μετά την ολοκλήρωση κάθε εισηγήσεως δόθηκε χρόνος για ερωτήσεις και τοποθετήσεις από το ακροατήριο. Κλείνοντας την Σύναξη - Ημερίδα ο Σεβ. Μητροπολίτης Εδέσσης κ. Ιωήλ ευχαρίστησε τους εισηγητές και εξήρε την αρτιότητα όλων των εισηγήσεων.