ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΕΔΕΣΣΗΣ, ΠΕΛΛΗΣ ΚΑΙ ΑΛΜΩΠΙΑΣ
ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Χριστούγεννα 2014
Προς τον Ιερόν Κλήρον και τον ευσεβή λαόν της καθ᾽ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως
Ιδού η Παρθένος εν γαστρί έξει και τέξεται Υιόν
και καλέσουσι το όνομα αυτού Εμμανουήλ (Ησαΐου 7,14)
Αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί,
Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε.
Τα λατρευτικά αναγνώσματα στην περίοδο των Χριστουγέννων ενθυμούνται την προφητεία του Ησαΐου, «Ιδού η Παρθένος εν γαστρί έξει και τέξεται Υιόν και καλέσουσι το όνομα αυτού Εμμανουήλ, ο εστι μεθερμηνευόμενον μεθ' ημών ο Θεός» (Ματθ. 1,23). Γι' αυτό ας πούμε λίγα λόγια για τις προφητείες που έχουν σχέση με τη γέννηση του Χριστού και ειδικά για την προφητεία του Ησαΐα, που ονομάζει τον Χριστό «Εμμανουήλ».
Προφητείες ειδικά για τη γέννηση του Χριστού έχουμε πολλές. Ολόκληρη η Παλαιά Διαθήκη είναι γραμμένη ειδικά για να αναγγείλει την ενσάρκωση του Χριστού. Όπως μάλιστα λέγει και ένας σύγχρονος καθηγητής της θεολογίας, σε κανένα άλλο θρησκευτικό σύστημα δεν υπάρχουν προφήτες και προφητείες για τον Θεό. Μόνο για το πρόσωπο του Κυρίου χίλια και οκτακόσια χρόνια πιο μπροστά ευρέθησαν πνευματοφόροι άνδρες, οι οποίοι πολυμερώς και πολυτρόπως μίλησαν για την ενανθρώπηση, αλλά και για τα άλλα γεγονότα της ζωής του Κυρίου, όπως είναι η Σταύρωση, η Ανάσταση, η Ανάληψη, αλλά και για τα θαύματα και τη διδασκαλία του Χριστού. Ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης γράφει πως φανερά οι θείοι προφήτες «δια Πνεύματος Αγίου επροφήτευσαν την ένσαρκον παρουσίαν του Εμμανουήλ...» (Υπόμνημα εις τας Καθολικάς Επιστολάς, σ. 52).
Είναι αλήθεια πως οι προφήτες χρησιμοποιήθηκαν σαν όργανα του Θεού. Στην μεν Παλαιά Διαθήκη ο Χριστός αποκάλυπτε τον Εαυτό του ασάρκως και δια του Εαυτού του τον Πατέρα με το Άγιο Πνεύμα, εις δε την Καινή Διαθήκη ενσάρκως. Με άλλα λόγια όλες οι εμφανίσεις του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη είναι εμφανίσεις του ασάρκου Υιού. Ο Ησαΐας είδε π.χ. τον Παλαιό των ημερών να κάθεται πάνω στον θρόνο. Ποιός είναι αυτός ο Παλαιός των ημερών; Είναι ο Υιός του Θεού, ο άσαρκος Λόγος, το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. «Νηπιάζει δι' εμέ ο Παλαιός των ημερών», λέγει ένα τροπάριο. Η μέσα στο καμίνι των τριών παίδων έβλεπαν και ένα τέταρτο. Αυτός ο τέταρτος ήταν ο Λόγος του Θεού. «Ο παίδας εκ καμίνου ρυσάμενος γενόμενος άνθρωπος κ.λ.π.», λέγει ένας ειρμός της Εκκλησίας μας. Και στο όρος Σινά αυτός που έδιδε τις εντολές ήταν ο Υιός του Θεού. Μια τέτοια προφητεία είναι και η προφητεία του Ησαΐου που αναφέραμε πιο πάνω. Ας την δούμε λεπτομερώς σε μετάφραση.
«Δια τούτο θα δώσει σε μας ο ίδιος ο Κύριος το εξής θαυμαστό γεγονός: Ιδού η Παρθένος θα συλλάβει και θα γεννήσει Υιό και θα κληθεί το όνομά του Εμμανουήλ. Ο Εμμανουήλ αυτός θα τρώγει βούτυρο και μέλι. Πριν έλθει στην ηλικία εκείνη, κατά την οποία θα δύναται να διακρίνει το καλό από το κακό και να προτιμά το καλό από το κακό, θα είναι σε θέση να εκλέγει το αγαθό».
Τα ίδια λόγια, όπως είπαμε, είπε και ο άγγελος στον Ιωσήφ. Στον Ματθαίο μάλιστα υπάρχει και η πληροφορία ότι Εμμανουήλ σημαίνει μεθ' ημών ο Θεός, μαζί μας ο Θεός. Ας κάνουμε μερικά σχόλια, που τα αναφέρουν οι Πατέρες.
Το παιδί που θα γεννηθεί δεν θα είναι ένας ψιλός άνθρωπος, αλλά ούτε και ένας γυμνός Θεός. Γι' αυτό και στην προφητεία αυτή εναλλάσσονται η θεία και η ανθρώπινη φύση του Κυρίου. Το ότι θα συλληφθεί υπερφυσικά, αυτό δείχνει τη θεία φύση του. Ενώ το ότι θα φάγει βούτυρο και μέλι αυτό σημαίνει ότι θα είναι και άνθρωπος.
Ο προφήτης Ησαΐας λέγει ότι ο Χριστός θα ονομασθεί Εμμανουήλ. Ο άγγελος όμως είπε στον Ιωσήφ να καλέσει το όνομα του παιδιού Ιησού. Το Ιησούς και το Εμμανουήλ ταυτίζονται εννοιολογικά. Δηλαδή Ιησούς σημαίνει ο σωτήρας των ανθρώπων. Εμμανουήλ ονομάσθηκε ο Χριστός στα πράγματα. Οι τυφλοί ανέβλεψαν, οι χωλοί περπάτησαν, οι λεπροί καθαρίσθηκαν, οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνη χορτάσθηκαν. Οι ενδεείς βρήκαν τον βοηθό τους, οι αδύνατοι τον υπερασπιστή τους, οι δούλοι τον ελευθερωτή τους. Έσωζε τους ληστές και τις πόρνες, έτρωγε με τελώνες, μπήκε σε σπίτια αμαρτωλών, έδωσε παρρησία στους καταφρονημένους, διόρθωσε την ανθρώπινη φύση με το να την κάνει δική του. Από τα πράγματα ο Χριστός απεδείχθη ότι είναι Εμμανουήλ, δηλαδή μαζί μας ο Θεός, ο σωτήρας των ανθρώπων. Με την ένσαρκο οικονομία και τα πάθη του ο Χριστός έδειξε πόσο μας συμπαραστάθηκε. Ονοματικά κανείς δεν κάλεσε τον Χριστό Εμμανουήλ, αλλά στα πράγματα όλοι τον αναγνώρισαν «Μεθ' ημών ο Θεός».
Μαζί μας ο Θεός. Πράγματι ο Ιησούς Χριστός βοήθησε τον άνθρωπο. Σήμερα που περνάμε μεγάλη κρίση πιστεύουμε ακράδαντα ότι ο Θεός δεν θα μας εγκαταλείψει. Έχουμε ανάγκη από την παρουσία του Χριστού. Περνάμε δύσκολες προσωπικές, κοινωνικές και εθνικές καταστάσεις. Να μην απελπιζόμαστε, να ζητούμε το έλεος του Θεού, να ζήσουμε βιωματικά τη γέννηση του Χριστού, να είμαστε αισιόδοξοι. Η απελπισία είναι κατάσταση δαιμονική, ενώ η επλίδα είναι δωρεά προς τον άνθρωπο του ενανθρωπήσαντος Ιησού Χριστού, του Εμμανουήλ.
Ως Επίσκοπος της Ιεράς Μητροπόλεως Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας εύχομαι σε όλους, επιφανείς και αφανείς, πτωχούς και πλουσίους, κλήρο και λαό, ο γεννηθείς Κύριος, ο Εμμανουήλ, να μας ενισχύει καθημερινά στη ζωή μας.
Αδελφοί μου, χαίρετε, ειρηνεύετε και υγιαίνετε.
Προς Θεόν ευχέτης σας
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ο Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας ΙΩΗΛ
